MEYAN KÖKÜ ( Glycyrrhiza Glabra L.)
Genel Tanım:
Glycyrrhiza Glabra L. (Meyan), Fabaceae (Baklagiller) ailesine ait, Asya, Avrupa ve Akdeniz havzasında asırlardır yetiştirilen bir bitkidir. Anavatanı Rusya ve Çin olan bu bitki, Türkiye’de özellikle Doğu Anadolu bölgesinde yetişmektedir.
Tarihi ve Geleneksel Kullanım:
Geleneksel Çin tıbbında meyan kökü, toksin attırıcı ve balgam söktürücü özellikleri nedeniyle kronik öksürük, astım ve soğuk algınlığı gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılmıştır. Ayrıca eski Arap tıbbında öksürük kesici ve kabızlık önleyici özellikleriyle yer almıştır.
Kullanım Şekilleri ve Yerel Tüketim:
Meyan kökü genellikle kurutulmuş çay formunda kullanılmaktadır. Türkiye’nin Çukurova yöresinde kökün kaynatılmasıyla hazırlanan meyan şerbeti, tatlı ve serinletici bir içecek olarak öne çıkar.
Kimyasal Bileşenleri ve Etkileri:
Meyan kökü, içeriğindeki glisirizin, triterpen, saponinler ve flavonoidler sayesinde anti-inflamatuar ve antioksidan özelliklere sahiptir. Bu bileşenler sayesinde solunum yolu tahrişine iyi gelir, bakteriyel ve viral enfeksiyonların etkisini azaltır.
Sağlık Üzerindeki Faydaları:
- Kolesterol ve Karaciğer Sağlığı: Günlük düzenli kullanım kolesterolü düşürür ve karaciğer sağlığını korur.
- Obezite ve Diyabet: Yağ yakıcı özelliğiyle kilo alımını önler, tip-2 diyabetin engellenmesine yardımcı olur.
- Sindirim Sistemi Rahatsızlıkları: Mide asidini düzenleyerek ülser, gastrit ve reflüye iyi gelir.
Dermatolojik ve Kozmetik Kullanımlar:
Meyan kökünün ciltte iltihap, sivilce, egzama ve kaşıntıları yatıştırdığı kanıtlanmıştır. Serum, maske ve nemlendiricilerde kullanılarak cilt aydınlatıcı, anti-aging ve nemlendirici etkiler sağlar. Saç derisini nemli tutarak kuru saçlarda deri dökülmesini önler.
Psikolojik Etkileri:
Serotonin geri emilimini önleyici etkisiyle hafif ve orta şiddette depresyonlarda faydalıdır. Stresle başa çıkmada ve anksiyete tetikleyici durumlarda yatıştırıcı bir rol oynar.
Genel Sağlık Etkileri:
Meyan kökü, antioksidan, antiviral ve anti-inflamatuar bileşenleri sayesinde geçmişten günümüze çeşitli sağlık sorunlarının tedavisinde etkili bir bitkisel ilaç olarak kullanılmaktadır.
