Karabaş Otu ( Lavandula Stoechas )
Genel Tanım:
Lavandula stoechas (Karabaş otu) olarak bilinen tür Lamiaceae familyasında yer almaktadır. Karabaş Genel olarak Akdeniz coğrafyasında yetişmekle beraber Asya, Avrupa ve Afrika bölgelerinde doğal olarak yetişmektedir.
Tarihi Kullanım:
Lavanta türlerinden olan Karabaş otu Antik Roma dahil olmak üzere yüz yıllardır tıbbi amaçlı kullanılmaktadır.
Tıbbi Kullanım Alanları:
Ülkemizde ve diğer birçok ülkede başta soğuk algınlığı, öksürük, ağrı kesici, ateş düşürücü ve diğer benzeri semptomlara karşı kullanıldığı çalışmada belirtilmiştir.
Etnobotanik Çalışmaların Bulguları:
González ve ark. İspanya’da yaptıkları bir araştırmada halk arasında soğuk algınlığına karşı karabaş çiçeklerinin kullandığını bildirmiştir.Kaynak: González JA, García-Barriuso M, Amich F. Ethnobotanical study of medicinal plants traditionally used in the Arribes del Duero, western Spain. Journal of Ethnopharmacology. 2010;131(2):343-55.
Kimyasal İçeriği:
Karabaş bitkisinin ana etken maddeleri klorojenik asit, apigenin 7-glukozit ve luteolin-7-O-β-glukozit sinapik asit, epikateşin ve rosmarinik asit olarak belirlenmiştir.
- Fadil M., Lebrazi S., Aboulghazi A., Guaouguaou F., Rais C., Slimani C., Es-safi N., Multi-response optimization of extraction yield, total phenols-flavonoids contents, and antioxidant activity of extracts from Moroccan Lavandula stoechas leaves: Predictive modeling using simplex-centroid design, Biocatalysis and Agricultural Biotechnology, Volume 43, August 2022, 102430.
- Celep E., Akyüz S., İnan Y., Yesilada E., 2018, Assessment of potential bioavailability of major phenolic compounds in Lavandula stoechas L. ssp. Stoechas, Industrial Crops & Products 118 111–117.
Antimikrobiyal Etkiler
Radi ve ark. yaptıkları çalışmada karabaş türünün bazı patojen mikroorganizmalara karşı antimikrobiyal etkisini bulmuşlardır. (Radi ve ark, 2024).Yine yapılan bir çalışmada patojen mikroorganizmalara karşı antimikrobiyal etkinlik testi yapılmış ve standart antibiyotik ajanlar ile kıyaslanma yapılmıştır. Sonuçlar birçok patojene karşı antimikrobiyal etkisi kanıtlanmıştır.
- Arantes M.S., Martins M.R, Pereira M., Cruz-Morais J. Chemical composition and antimicrobial activity of essential oils of Lavandula spp, 2011, Volume: Proceedings of MicroBiotec’11 (Eds.: J. Azeredo, J. Pedrosa, M. Sturme, N. Cerca), ISBN: 978-989-97478-1.
- Radi M., Eddardar Z., Drioiche A., Remok F., Hosen E., Zibouh K., Damsyry B., Bouatkiout A., Amine S., Touijer H., Salamatullah M., Bourhia M., Samir Ibenmoussa S., Zair T., 2024, Comparative study of the chemical composition, antioxidant, and antimicrobial activity of the essential oils extracted from Lavandula abrialis and Lavandula stoechas: in vitro and in silico analysis, Front Chem, DOI: 10.3389/fchem.2024.1353385.
Astım ve Akciğer Sağlığına Etkileri
Khodadoost ve ark. yaptıkları bir çalışmada karabaş türlerinin sulu ekstresini akciğer mukus salgısını düzenleyerek astım komplikasyonlarını “Budesonide” içeren ilaçlara göre daha etkili yanıt verdiğini bulmuşlardır.
Kaynak:
Khodadoost M, Rajabi, S., Tebianian, M., Ghahremani, Z., Athari, S., Irani, M., Dargahi T., Choopani R., Alleviating effects of Lavandula aqueous extract on asthmatic complications in a mouse model, 2021, Comparative Clinical Pathology Volume 30, pages 199–206.
